Pochłonęło go natomiast berlińskie życie artystyczne. Ponieważ Przybyszewski miał trudności z zapewnieniem sobie utrzymania – podejmował dorywcze prace, udzielał korepetycji i prowadził odczyty. Jego sytuacja ustabilizowała się dopiero w 1892 roku, kiedy został redaktorem „Gazety Robotniczej”.

Życie codzienne Przybyszewskiego było niezwykle bogate. Obfitowało w skandale i romanse. Pisarz często przeprowadzał się i podejmował podróże po Europie. Związał się z wieloma kobietami, m.in. ze słynną norweską pianistką Dagny Juel oraz żoną swego przyjaciela Jana Kasprowicza – Jadwigą. Przez niemal całe życie znajdował się w złej sytuacji finansowej. Nie to jednak było głównym źródłem jego problemów – cierpiał bowiem na chorobę alkoholową.

W 1905 roku próbował osiąść na stałe w Toruniu, ale wkrótce przeniósł się do Monachium. Po wojnie pracował w Poznaniu, w czasopiśmie „Zdrój”, następnie w latach 1920-1924 mieszkał w Gdańsku, gdzie pracował jako tłumacz w Dyrekcji Kolei Państwowej oraz zaangażował się w działania, mające na celu utworzenie gdańskiego Gimnazjum Polskiego. Po kolejnych wędrówkach w poszukiwaniu stałego miejsca pobytu przyjął propozycję pracy w kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej i zamieszkał na krótko na Zamku Królewskim w Warszawie. W 1927 roku na zaproszenie Józefa Znanieckiego powrócił w rodzinne strony – na Kujawy, do dworku w Jarontach, gdzie zmarł 23 listopada.

Imponująca twórczość Stanisława Przybyszewskiego przyciąga uwagę poruszaną problematyką. Przybyszewski zaczął publikować swoje utwory najpierw w języku niemieckim. Już w czasie jego pobytu w Berlinie ukazały się pierwsze teksty inspirowane filozofią Nietzschego i satanizmem, które zyskały mu wielkie uznanie wśród niemieckiej artystycznej bohemy. W języku polskim zaczął tworzyć dopiero od czasu przybycia do Krakowa w 1898 roku.

Jeden z jego najważniejszych tekstów to opublikowany w 1899 roku Confiteor, który uznano za manifest programowy polskiego modernizmu. Przybyszewski pisał w nim, że „sztuka nie ma żadnego celu, jest celem sama w sobie... jest odbiciem absolutu duszy”. Swe poglądy i odczucia wyrażał w wielu poematach (De profundis, Wniebowzięcie), powieściach (Dzieci Szatana, trylogia Homo sapiens), dramatach (Odwieczna baśń, Gody życia), rozprawach (Confiteor, Polska i święta wojna) i artykułach (Religia i socjalizm, Księża germanizatorami). Już za życia uważano go za legendę europejskiej cyganerii artystycznej i dekadencji przełomu XIX i XX wieku.

Bogusław Bogucki