KOHR Klub Odkrywców Historii Regionu

Krystyna Janda i Andrzej Wajda spotkali się po latach na planie filmu fabularnego Tatarak, nakręconego na podstawie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza pod tym samym tytułem. Zdjęcia do obrazu powstały w Grudziądzu, który zagrał miasto z lat 50.

Dlaczego realizatorzy wybrali Grudziądz jako miejsce zdjęć? „To znakomita lokalizacja, doskonale pasuje do charakteru filmu, którego akcja odbywa się w latach 50.” – opowiadała lokalnym dziennikarzom Ewa Turczańska, specjalista ds. PR w Akson Studio, które produkowało najnowszy obraz słynnego reżysera.

Filmowcy przyjechali do Grudziądza na początku lipca 2008 roku. Zdecydowali, że zdjęcia będą kręcone na Starym Rynku i Błoniach Nadwiślańskich. Tam też powstały dekoracje do filmu. Grudziądz na realizację nie wydał ani złotówki. Urzędnicy pomogli ekipie jedynie w kwestiach organizacyjnych m.in. zamykając poszczególne ulice Starego Miasta, uczestnicząc w przygoto­waniach do castingu na statystów, a także udostępniając Centrum Kultury Teatr.

W filmie zobaczyliśmy wielu młodych grudziądzan, których ekipa wybrała w castingu. Twórcy obrazu poszukiwali mężczyzn i kobiet o naturalnym kolorze włosów, które można było swobodnie ułożyć we fryzury charakterystyczne dla lat 50., w których rozgrywa się akcja Tataraku.

Andrzej Wajda już po raz trzeci zmierzył się z prozą Jarosława Iwaszkiewicza. Wcześniej adaptował jego Brzezinę i Panny z Wilka. Oba obrazy zebrały entuzjastyczne oceny krytyki i ucho­dzą za jedne z najlepszych filmów w dorobku reżysera słynnego Kanału. W opracowaniu scenariu­sza pomogła reżyserowi pisarka Olga Tokarczuk. Warto wspomnieć, że w Tataraku pojawiły się motywy jednego z opowiadań Sándora Máraiego.

Główną bohaterką Tataraku jest doktorowa Marta – dojrzała kobieta, borykająca się z nudą, często pogrążająca się we wspomnieniach, żyjąca ze swym mężem w małym miasteczku. Przypa­dek sprawia, że przypomina sobie, czym jest miłość, a także – fizyczna fascynacja. Spotkanie z młodym mężczyzną i jego tragiczna śmierć w trakcie wspólnej kąpieli wywołują w niej uczucia i reakcje, jakich sama już się po sobie nie spodziewała.

W rolę Marty wcieliła się Krystyna Janda, która wcześniej zagrała w Człowieku z marmuru, Człowieku z żelaza i Pestce Andrzeja Wajdy. W filmie wykorzystano wspomnienia aktorki związane z jej zmarłym mężem – Edwardem Kłosińskim.

Oprócz niej w filmie wystąpili m.in. Jadwiga Jankowska-Cieślak, Jan Englert i amerykański aktor polskiego pochodzenia Paweł Szajda, który po raz pierwszy wystąpił w polskim filmie. Za kamerą stanął Paweł Edelman. Wybitny operator współpracował już wcześniej z Wajdą m.in. przy Panu Tadeuszu, Zemście i Katyniu. Tatarak wyprodukował Michał Kwieciński i jego Akson Studio – firma, która przyczyniła się do powstania innego obrazu Wajdy: nominowanego do Oskara Katynia.

Premiera filmu odbyła się w 2009 roku.

opracowanie Anna Gleb