W latach 1914-1918 kształcił się w Seminarium Duchow­nym w Poznaniu i Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał w Gnieźnie 23 lutego 1918 r. Wybuch I wojny światowej uniemożliwił Michałowi Kozalowi kontynuowanie nauki. Początkowo pracował jako wikariusz w parafiach Kościelec, Pobiedziska i Kosztowo. Następnie przeniesiono go do parafii w Bydgoszczy, gdzie pracował również w Miejskim Katolickim Żeńskim Gimnazjum. W 1927 r., decyzją kardynała Augusta Hlonda, skierowano go do pracy w Seminarium Duchownym w Gnieźnie, gdzie w latach 1929-1939 pełnił funkcję rektora. W dniu 12 czerwca 1939 r. papież Pius XII mianował go - na prośbę biskupa Karola Radońskiego - biskupem lappeńskim i sufraga­nem włocławskim. Święcenia biskupie Michał Kozal przyjął w katedrze włocławskiej 13 sierpnia 1939 r.

Po wybuchu II wojny światowej, mimo licznych ostrzeżeń i rad, nie wyjechał z Włocławka. W czasie działań wojennych często widywano go na ulicach miasta, gdzie udzielał pomocy sanitar­nej i duchowej. W czasie okupacji niemieckiej wielokrotnie zwracał się do władz niemieckich w obronie duchownych i wiernych. Sprzeciwił się także żądaniom Niemców, którzy chcieli, aby nabożeństwa były odprawiane w języku niemieckim. Ta nieugięta postawa wobec okupanta spra­wiła, że w dniu 7 listopada 1939 r. został aresztowany i osadzony w więzieniu. W styczniu 1940 r. Michał Kozal został przewieziony do więzienia w Lądzie nad Wartą, gdzie przebywał do kwietnia 1941 r. Następnie przetrzymywano go w obozie w Inowrocławiu, Poznaniu, Berlinie, skąd w końcu trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau (nr obozowy 24544). Życie w nieludzkich warunkach i przymusowa praca doprowadziły go do ciężkiej choroby. W dniu 26 stycznia 1943 r. biskupa uśmiercono, podając mu zastrzyk.

W 1960 r. rozpoczęto proces beatyfikacyjny zamordowanego biskupa. Zakończono go w 1987 r. uroczystą beatyfikacją  celebrowaną przez papieża Jana Pawła II, która odbyła się w Warszawie. Na wniosek mieszkańców Włocławka papież Jan Paweł II mianował go 14 czerwca 1995 r. patronem Włocławka.

Tomasz Wąsik