Menu

Barthel de Weydenthal Przemysław Antoni Marian

Barthel de Weydenthal Przemysław Antoni Marian

Urodził się 13 czerwca 1893 r. w Bądkowie (pow. nieszawski); był synem Zdzisława i Anieli z Różańskich, właścicieli ziemskich. Ponieważ rodzice nie chcieli, by uczęszczał do rosyjskiej szkoły, pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym. W 1908 r. wstąpił do jednej z wyższych klas Włocławskiej Szkoły Handlowej (obecnie Liceum Ziemi Kujawskiej).

Był współtwórcą tajnej niepodległościowej Organizacji Młodzieży Narodowej, mającej na celu bojkot rosyjskich nauczycieli zatrudnionych w szkole i sabotowanie ich poleceń. Weydenthal aktywnie działał zarówno w stowarzyszeniu młodzieży, jak i w tzw. Sekcji (Organizacji). Współuczestniczył również w organizacji strajku szkolnego w obronie Wacława Gulińskiego, nauczyciela języka polskiego. Pisywał także artykuły do konspiracyjnego miesięcznika „Pobudka”, wydawanego przez uczniów WSH. Po uzyskaniu matury w 1910 r. podjął studia w Wyższej Szkole Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie.

W połowie 1911 r. wstąpił jako ochotnik do stacjonującego w Suwałkach pułku artylerii konnej, a w 1912 r. uzyskał stopień chorążego rezerwy. Ponieważ nie mógł kontynuować nauki na rosyjskich uczelniach wojskowych, przeniósł się jesienią tegoż roku do Krakowa. Tam wstąpił do Drużyn Strzeleckich, w których jako instruktor zajmował się szkoleniem wojskowym. W 1913 r., przy wydatnej pomocy Kazimierza Przerwy-Tetmajera, uzyskał obywatelstwo austriackie. W tymże roku, decyzją komendy Drużyn Strzeleckich, Barthel de Weydenthal został pierwszym stypendystą fundacji im. hetmana Stanisława Żółkiew­skiego, dzięki czemu rozpoczął studia w Cesarsko-Królewskiej Akademii Wojskowo-Tech­nicznej w Mödling pod Wiedniem. W 1914 r. przerwał naukę i został zmobilizowany do armii austriackiej. Od września służył w szeregach 1. pułku piechoty, a następnie I Brygady Legionów. Po krótkiej służbie w piechocie został przeniesiony do powstającej artylerii. Jako podporucznik objął dowództwo 5. baterii II dywizjonu artylerii, na czele której walczył jesienią i zimą pod Krzywopłotami, Marcinkowicami i Pisarzową. W dniu 15 maja 1915 r. otrzymał awans na porucznika. Dowodzona przez Weydenthala bateria odznaczyła się w walkach pod Konarami (16-23 V), Tarłowem (1-2 VII), Jastkowem (30 VII-3 VIII) i Łysobykami (8-10 VIII).

Walczył także nad Stochodem i Styrem. Na przełomie 1915 i 1916 r. rozpoczął w Krakowie formowanie dywizjonu haubic polowych, którego dowódcą oficjalnie został w kwietniu 1916 r. Potem skierowano go na tzw. wojenny kurs sztabu generalnego w Warszawie, gdzie wspólnie z por. Edmundem Knoll-Kownackim opracował nowy regulamin dla oddziałów artylerii. Następnie otrzymał stanowisko szefa sztabu III Brygady Legionów w Łomży. W okresie „kryzysu przysięgowego” – latem 1917 r. – wraz z innymi działaczami zorganizował nieformalną grupę skupiającą patriotów sprzeciwiających się złożeniu przyrzeczenia na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier.  Pozbawiony stopnia został przeniesiony do Hrubieszowa, a potem na Węgry do Szkoły Oficerów Artylerii Rezerwy. W lutym 1918 r. na polecenie Komendy Głównej POW przeniósł się na Ukrainę, gdzie zajął się organizacją oddziałów wojskowych. Podjął służbę w III Korpusie Polskim. Wkrótce awansował do stopnia pułkownika i objął równocześnie dwa stanowiska: szefa sztabu korpusu i szefa sztabu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego na Ukrainie. W połowie maja 1918 r. znalazł się w I Korpusie Polskim w Bobrujsku, a po jego kapitulacji wyjechał do Kijowa, gdzie przez krótki czas pracował w miejscowym POW. Stamtąd wyjechał na Kubań do organizowanej 4. Dywizji Strzelców Polskich, w której sformował pułk artylerii polowej. Utworzył również szkołę oficerską dla artylerzystów. W trakcie walk odwrotowych, toczo­nych z bolszewikami w rejonie Odessy, w dniu 5 kwietnia 1919 r. został ciężko ranny. Przewieziono go do szpitala wojskowego w Odessie, gdzie zmarł 7 kwietnia i został pochowany na miejscowym cmentarzu. W 1932 r. trumnę z jego szczątkami przewieziono do Polski i uroczyście złożono na cmentarzu parafialnym w Bądkowie.

Pułkownik Przemysław Barthel de Weydenthal został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (czterokrotnie), francuskimi Croix de Guerre, Croix Decoration III klasy oraz Militarverdienstkreutz III klasy i Krzyżem Żelaznym I Brygady.

Tomasz Wąsik

Odnośniki

Informacje kontaktowe

Kontakt:

Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko–Pomorskiego
Departament Edukacji
Wydział Innowacyjnych Projektów Edukacyjnych

Lokalizacja:

   Szosa Bydgoska 52
   Toruń

Adres wysyłkowy:

   Departament Edukacji
   Pl. Teatralny 2
   87–100 Toruń

Sekretariat:

   tel. 56 621 87 79
   e–mail: ek.sekretariat@kujawsko-pomorskie.pl

Obsługa merytoryczna:

   Mirosław Basiewicz
   tel. 56 621 58 29
   e–mail: m.basiewicz@kujawsko-pomorskie.pl

   Andrzej Drozdowski
   tel. 504 179 706
   e-mail: a.drozdowski@kujawsko-pomorskie.pl

Obsługa techniczna, administrator strony:

   Konrad Czupryniak
   tel. 668 506 915
   e-mail: k.czupryniak@kujawsko-pomorskie.pl

Godziny pracy dla klientów w Urzędzie Marszałkowskim:

Poniedziałek:
Wtorek:
Środa:
Czwartek:
Piątek:
8:00 – 15:00
8:00 – 16:30
8:00 – 15:00
8:00 – 15:00
8:00 – 13:30

 

Lokalizacja

[obiekt mapy] Widok mapy kierującą do jednostki urzędu marszałkowskiego