Bitwa pod Gniewkowem 1375 r.
Od chrztu Polski w 966 r. do śmierci króla Kazimierza Wielkiego w 1370 roku w kraju władzę sprawowała dynastia Piastów. Przez kilka następnych lat w państwie polskim panował chaos. Toczyły się walki między pretendentami do tronu. W 1375 roku rozegrała się bitwa pod Gniewkowem, w której klęskę poniósł książę kujawski Władysław Biały starający się o koronę polską.
Władający w Gniewkowie książę był ostatnim z linii Piastów kujawskich (jego dziadek Siemomysł był bratem Władysława Łokietka). Podczas panowania Kazimierza Wielkiego współpracował aktywnie z monarchą, otrzymał też od niego Inowrocław jako lenno. W 1363 lub 1364 roku zastawił swoje księstwo Kazimierzowi za sumę 1000 florenów i ruszył w podróż po świecie. W 1372 roku powrócił na dwór nowego króla – Ludwika Węgierskiego, uzyskując poparcie rycerstwa wielkopolskiego, które właśnie w nim upatrywało prawowitego władcę. Wynikało to prawdopodobnie z faktu, że Ludwik opierał swą władzę na Małopolanach i to im właśnie nadawał godności i urzędy. Władysław Biały, pochodzący z tej samej linii Piastów, co Kazimierz Wielki, a wywodzący się z Kujaw – był dla Wielkopolan wymarzonym kandydatem do korony polskiej.
W następnych latach Władysław Biały kilkakrotnie próbował odzyskać swe ziemie na Kujawach. W 1373 roku zaatakował i opanował na krótki przeciąg czasu Inowrocław, Złotorię, Szarlej i Gniewkowo, ale musiał niebawem opuścić kraj – został wypędzony przez zwolenników Ludwika Węgierskiego ze starostą Sędziwojem z Szubina na czele. Nawiązał wówczas sojusz z Ulrykiem von Osten z Drezdenka. Przy pomocy jego wojsk oraz najemników burgundzkich po raz drugi próbował zająć Kujawy. Sukcesem zakończyło się oblężenie Gniewkowa i Złotorii nad Drwęcą, niepowodzeniem – atak na Raciąż. Ludwik Węgierski postanowił wówczas pozbyć się ostatecznie niewygodnego księcia. Armia królewska uderzyła na Władysława w 1375 roku, pokonała go w bitwie pod Gniewkowem i zmusiła do schronienia się na zamku w Złotorii. Podczas oblężenia ciężką ranę odniósł Kaźko Słupski (sprzymierzony z Ludwikiem wnuk Kazimierza Wielkiego), który zmarł w jej wyniku kilka miesięcy później, zaś Władysław został pokonany przez rycerza Bartosza z Odolanowa i musiał przystać na warunki kapitulacji. Ludwik odkupił od niego księstwo gniewkowskie za sumę 10 tys. florenów i nadał mu benedyktyńskie opactwo w Pannonhalma na Węgrzech.
Bitwa pod Gniewkowem przekreśliła wszelkie marzenia o tronie dla Władysława Białego. Po przegranej kampanii opuścił granice Polski. Zmarł w Strasburgu w 1388 roku.
Bogusław Bogucki