„90 – lat gmachu Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu” – wyjątkowa wystawa w siedzibie władz samorządowych województwa
W roku 2023 minęła dziewięćdziesiąta rocznica oddania do użytku budynku, pierwotnie budowanego na siedzibę Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Toruniu, a który obecnie stanowi siedzibę Sejmiku Województwa Kujawsko–Pomorskiego oraz Urzędu Marszałkowskiego. W związku ze zbliżającą się rocznicą, dwóch pracowników Departamentu Edukacji Mirosław Basiewicz i Andrzej Drozdowski, podjęli się zorganizowania wystawy poświęconej genezie powstania oraz historii tego gmachu, służącego regionowi Kujaw i Pomorza od roku 1933.
Wspomnianą wystawę uroczyście otwarto w dniu 23 października 2023 roku z udziałem marszałka Piotra Całbeckiego, przewodniczącej sejmiku Elżbiety Piniewskiej i zgromadzonych gości, w tym m.in. radnych województwa oraz młodzieży ze szkół średnich regionu. W trakcie trwających uroczystości dokonano jej pierwszej publicznej prezentacji, którą poprowadził kurator wystawy Mirosław Basiewicz.
Wystawie towarzyszyła również ekspozycja Toruńskiej Kolejowej Izby Tradycji (której siedziba znajduje się na dworcu kolejowym Toruń Główny), przygotowana m.in. przez Andrzeja Orłowskiego, Bogdana Niewczasa, Romana Mitygowskiego, Leszka Miętka, Bogdana Piontka i Macieja Grzywińskiego.
W roku 1933, doszło do oddania do użytku gmachu położonego przy Palcu Teatralnym w Toruniu, który został wybudowany według projektu przygotowanego przez krakowskiego architekta prof. arch. Franciszka Krzywdę–Polkowskiego (1881 – 1949), który stanowi jeden z największych przykładów polskiego modernizmu w Toruniu. Współautorem projektu w płaszczyźnie realizacyjnej był znany poznański architekt i działacz społeczny Stefan Cybichowski (1881 – 1940).
Ukończony budynek pierwotnie przewidziano jako docelową siedzibę Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, jednak jak pokazał czas, pierwszym gospodarzem gmachu była Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Toruniu (w latach 1933 – 1939). W okresie powojennym budynek był wykorzystywany jako siedziba m.in. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Toruniu (w latach 1945 – 1975), następnie jako miejsce gdzie znajdował się Urząd Wojewódzki (w latach 1975 – 1998), nowo utworzonego w roku 1975 Województwa Toruńskiego. Nie możemy zapominać, że w jednym ze skrzydeł budynku znalazł schronienie Instytut Historii i Archiwistyki a następnie Wydział Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (w latach 1965 – 2009).
Po wielkiej reformie administracyjnej z roku 1998, przeprowadzonej w ramach „czterech wielkich reform” premiera Jerzego Buzka, w roku 1999 utworzone zostało Województwo Kujawsko–Pomorskie. W wyniku tej reformy gmach położony na Placu Teatralnym 2, stał się jednocześnie siedzibą Sejmiku Województwa Kujawsko–Pomorskiego oraz Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu.
Redakcja KOHR